Διανοούμενοι και εκπαίδευση


Συχνά ο Νίκος Δήμου αναφέρει ότι το πρόβλημα της εκπαίδευσης είναι πρόβλημα διδασκόντων. Άντε τώρα να εξηγήσεις ότι πρόκειται για απλοϊκή διαπίστωση. Και το καλύτερο εκπαιδευτικό σύστημα να εξετάσουμε, έχει τις ατέλειές του. Κι αυτό ακόμα, αν είχε καλύτερους εκπαιδευτικούς, σίγουρα θα είχε λιγότερα προβλήματα. Λογικό δεν είναι; Το θέμα είναι πώς θα επιμορφώσουμε τους εκπαιδευτικούς και όχι να διαπιστώσουμε την ανάγκη επιμόρφωσής τους.

Αν ασχοληθούμε σοβαρά με την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, πρώτα πρώτα δε θα μελετήσουμε τη βιβλιογραφία; Την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών για να επιλέξουμε την καλύτερη μέθοδο, τη διοίκηση για να δούμε ποιες δομές θα την υποστηρίξουν, τα οικονομικά για να δούμε τι θα κάνουμε με τους περιορισμένους πόρους που έχουμε, τα κίνητρα για να δούμε πώς θα κινητοποιήσουμε τους εκπαιδευτικούς, την ίδια την παιδαγωγική επιστήμη για να δούμε σε τι ακριβώς θα τους επιμορφώσουμε.

Μετά δε θα πρέπει να εφαρμόσουμε πιλοτικά τον τρόπο επιμόρφωσης που σχεδιάσαμε, να τον αξιολογήσουμε, να τον επεκτείνουμε, να τον αξιολογήσουμε και πάλι; Και αφού παγιώσουμε έναν τρόπο επιμόρφωσης, δε θα πρέπει να ψάχνουμε να βρούμε νέους, αποδοτικότερους; Και όλο αυτό δε θα γίνει από μια διεπιστημονική ομάδα;

Δεν τα λέω όλα αυτά, που πρόχειρες ιδέες είναι, για να σταθώ στα εκπαιδευτικά. Διαβάζω κείμενα διανοούμενων που γράφουν για την εκπαίδευση και συνεχώς διαπιστώνω το ίδιο: δε γνωρίζουν το αντικείμενο, δεν το αναλύουν ενδελεχώς, δεν προχωρούν πέρα από κοινότοπες διαπιστώσεις, στις οποίες μάλλον φτάνουν με κόπο, αν κρίνω από την περηφάνια που επιδεικνύουν όταν τις ανακοινώνουν. Πλέον, μου φαίνεται πιθανό ότι και για τα άλλα θέματα που γράφουν, δεν γνωρίζουν τίποτα.

Τη σημερινή εποχή δεν έχει νόημα να ψάχνεις παντογνώστες· δεν υπάρχουν. Αυτοί που υπάρχουν είναι οι ειδικοί. Οι Bromme, Kienhus και Porsch (2010) ισχυρίζονται ότι δεν μπορούμε να απαντάμε πάντα την ερώτηση: «Τι είναι αληθινό;». Μπορούμε όμως σχεδόν πάντα να απαντάμε την ερώτηση: «Ποιον να πιστέψω;». Αυτός πρέπει να είναι ένας από τους στόχους της εκπαίδευσης. Να εκπαιδεύουμε τους μαθητές να αναζητούν τον κατάλληλο ειδικό προκειμένου να βρουν απαντήσεις στα ερωτήματά τους. Και, από ό,τι φαίνεται, η απάντηση στην ερώτηση «Ποιον να πιστέψω» δεν μπορεί να είναι: «Τους διανοούμενους»...


Το κείμενο προέκυψε από μια συζήτηση στο φέισμπουκ που είχα με την Theresa Giakoumatou. Και όταν λέω συζήτηση εννοώ συζήτηση, χωρίς επιθέσεις και αλληλοκατηγορίες.



Bromme, R., Kienhues, D., & Porsch, T. (2010). Who knows what and who can we believe? Epistemological beliefs are beliefs about knowledge (mostly) to be attained from others. In L. Bendixen & F. Feucht (Eds.), Personal epistemology in the classroom: Theory, research, and implications for practice (pp. 163--193). Cambridge: Cambridge University Press.

Σχόλια