Τον τελευταίο καιρό όλη η εκπαίδευση καινοτομεί. Άρχισε η αξιολόγηση, οπότε τι να κάνουμε; Οφείλουμε να καινοτομήσουμε. Το κάναμε και παλιότερα· τώρα το κάνουμε πιο έντονα... αυτήν τη στιγμή πρέπει να είμαστε το πιο καινοτόμο, το πιο πρωτοπόρο επάγγελμα στην Ελλάδα...
Καινοτομία δεν μπορεί να είναι η μίμηση του εξωτερικού, το βάψιμο της αίθουσας, ο καλλωπισμός των εξωτερικών και των εσωτερικών χώρων του σχολείου, η αλλαγή των καθισμάτων, η αλλαγή των θρανίων, η χρήση των νέων τεχνολογιών, τα παζάρια. Βελτιώσεις μπορεί να είναι, εξελίξεις μπορεί να είναι, αναγκαιότητες μπορεί να είναι· καινοτομίες δεν είναι.
Καινοτομία δεν μπορεί να είναι η αναπαραγωγή των ίδιων και των ίδιων δραστηριοτήτων πάνω στα ίδια και στα ίδια θέματα. Δεν μπορεί να θεωρούνται καινοτομία τα περιβαλλοντικά προγράμματα, τα πολιτιστικά προγράμματα και τα προγράμματα υγείας. Μια ρουτίνα είναι πια —ειδικά τώρα με την αξιολόγηση—, ένα αναμάσημα δραστηριοτήτων που πραγματοποιούνται από εκατοντάδες εκπαιδευτικούς, για να μην πω χιλιάδες, εδώ και δεκάδες χρόνια.
Καινοτομία είναι η δημιουργία νέων θεωριών διδασκαλίας, νέων πρακτικών διδασκαλίας, η εισαγωγή νέων εκπαιδευτικών στόχων, η υλοποίηση των νέων εκπαιδευτικών στόχων, η δημιουργία νέων ερευνητικών μεθοδολογιών, η χρησιμοποίηση υπαρχόντων θεωριών, πρακτικών, ερευνητικών μεθοδολογιών σε νέα πεδία, ο επανασχεδιασμός του σχολείου, της εκπαίδευσης γενικά. Επιχειρούμε να καινοτομήσουμε όταν καταπιανόμαστε με δύσκολα ή άλυτα προβλήματα της παιδαγωγικής, όπως η αντιμετώπιση των μαθησιακών δυσκολιών, της ΔΕΠΥ, του αυτισμού, των αλλοδαπών, των τσιγγανόπαιδων, των παιδιών που προέρχονται από φτωχές οικογένειες, των χαρισματικών παιδιών· όταν επιχειρούμε να διδάξουμε την έρευνα, την επίλυση προβλημάτων, την κριτική σκέψη, τη δημιουργική σκέψη· όταν επιχειρούμε εμείς οι εκπαιδευτικοί να συνεργαστούμε πέρα από γιορτές, παζάρια, εκδρομές· όταν επιχειρούμε να πλάσουμε χαρακτήρα, να πλάσουμε ώριμους ανθρώπους. Και κυρίως καινοτομούμε όταν φέρνουμε κάτι νέο, κάτι που δεν υπήρξε ποτέ στο παρελθόν, κάτι το οποίο λύνει προβλήματα που πριν ήταν άλυτα.
Όλα αυτά είναι δύσκολα θα μου πείτε. Και από πότε η καινοτομία ήταν εύκολη, χαβαλετζήδικη, χαζοχαρούμενη; Δεν καινοτομείς όταν σου λένε μπράβο, μα όταν σου κάνουν πόλεμο. Πότε παρουσιάστηκε κάτι καινούριο και οι άνθρωποι το καλοδέχτηκαν; Πρέπει να ιδρώσεις, πρέπει να κοπιάσεις και το αποτέλεσμα θα είναι αβέβαιο. Λίγοι θα το καταφέρουν. Οι υπόλοιποι θα αποτύχουν. Και οι περισσότεροι δε θα δοκιμάσουν καν...
Καινοτομία δεν μπορεί να είναι η μίμηση του εξωτερικού, το βάψιμο της αίθουσας, ο καλλωπισμός των εξωτερικών και των εσωτερικών χώρων του σχολείου, η αλλαγή των καθισμάτων, η αλλαγή των θρανίων, η χρήση των νέων τεχνολογιών, τα παζάρια. Βελτιώσεις μπορεί να είναι, εξελίξεις μπορεί να είναι, αναγκαιότητες μπορεί να είναι· καινοτομίες δεν είναι.
Καινοτομία δεν μπορεί να είναι η αναπαραγωγή των ίδιων και των ίδιων δραστηριοτήτων πάνω στα ίδια και στα ίδια θέματα. Δεν μπορεί να θεωρούνται καινοτομία τα περιβαλλοντικά προγράμματα, τα πολιτιστικά προγράμματα και τα προγράμματα υγείας. Μια ρουτίνα είναι πια —ειδικά τώρα με την αξιολόγηση—, ένα αναμάσημα δραστηριοτήτων που πραγματοποιούνται από εκατοντάδες εκπαιδευτικούς, για να μην πω χιλιάδες, εδώ και δεκάδες χρόνια.
Καινοτομία είναι η δημιουργία νέων θεωριών διδασκαλίας, νέων πρακτικών διδασκαλίας, η εισαγωγή νέων εκπαιδευτικών στόχων, η υλοποίηση των νέων εκπαιδευτικών στόχων, η δημιουργία νέων ερευνητικών μεθοδολογιών, η χρησιμοποίηση υπαρχόντων θεωριών, πρακτικών, ερευνητικών μεθοδολογιών σε νέα πεδία, ο επανασχεδιασμός του σχολείου, της εκπαίδευσης γενικά. Επιχειρούμε να καινοτομήσουμε όταν καταπιανόμαστε με δύσκολα ή άλυτα προβλήματα της παιδαγωγικής, όπως η αντιμετώπιση των μαθησιακών δυσκολιών, της ΔΕΠΥ, του αυτισμού, των αλλοδαπών, των τσιγγανόπαιδων, των παιδιών που προέρχονται από φτωχές οικογένειες, των χαρισματικών παιδιών· όταν επιχειρούμε να διδάξουμε την έρευνα, την επίλυση προβλημάτων, την κριτική σκέψη, τη δημιουργική σκέψη· όταν επιχειρούμε εμείς οι εκπαιδευτικοί να συνεργαστούμε πέρα από γιορτές, παζάρια, εκδρομές· όταν επιχειρούμε να πλάσουμε χαρακτήρα, να πλάσουμε ώριμους ανθρώπους. Και κυρίως καινοτομούμε όταν φέρνουμε κάτι νέο, κάτι που δεν υπήρξε ποτέ στο παρελθόν, κάτι το οποίο λύνει προβλήματα που πριν ήταν άλυτα.
Όλα αυτά είναι δύσκολα θα μου πείτε. Και από πότε η καινοτομία ήταν εύκολη, χαβαλετζήδικη, χαζοχαρούμενη; Δεν καινοτομείς όταν σου λένε μπράβο, μα όταν σου κάνουν πόλεμο. Πότε παρουσιάστηκε κάτι καινούριο και οι άνθρωποι το καλοδέχτηκαν; Πρέπει να ιδρώσεις, πρέπει να κοπιάσεις και το αποτέλεσμα θα είναι αβέβαιο. Λίγοι θα το καταφέρουν. Οι υπόλοιποι θα αποτύχουν. Και οι περισσότεροι δε θα δοκιμάσουν καν...
Σχόλια