Κατ' οίκον εργασίες

Κατ' οίκον εργασίες: να μπαίνουν ή να μην μπαίνουν; Πολύπλοκο θέμα και πηγή πολλών προστριβών ανάμεσα στους γονείς και στους εκπαιδευτικούς. Υποτίθεται ότι οι κατ' οίκον εργασίες μπαίνουν για να αυξήσουν τον χρόνο εκπαίδευσης του παιδιού. Ως προς την αποτελεσματικότητά τους υπάρχουν πολλές διαφωνίες, οι οποίες, κατά τη γνώμη μου, προέρχονται από την αδυναμία των ερευνητών να μελετήσουν ταυτόχρονα όλους τους εμπλεκόμενους παράγοντες. Ωστόσο, δύο πράγματα φαίνεται πως είναι ξεκάθαρα:

α) όσο μεγαλύτερα τα παιδιά τόσο αποτελεσματικότερες είναι.
β) στα παιδιά με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες είναι απαραίτητες με την προϋπόθεση να είναι εξατομικευμένες.

Από κει και πέρα αρχίζουν τα προβλήματα: ο ένας βάζει πολλά, ο άλλος λίγα και κάποιοι καθόλου· ο ένας εύκολα, ο άλλος δύσκολα. Και όλοι μαζί, γονείς και εκπαιδευτικοί, χάνουμε την μπάλα…

Γιατί συμβαίνει αυτό; Οι λόγοι είναι πολλοί: πρώτον, για πολλούς γονείς όλη μας η δουλειά συνοψίζεται στις κατ' οίκον εργασίες μιας και δεν είναι μέσα στην τάξη και δεν ξέρουν τι ακριβώς γίνεται. Επίσης, οι φωτοτυπίες λειτουργούν ως οδηγός με τον οποίο μπορούν να διαβάζουν τα παιδιά τους. Χωρίς αυτόν αισθάνονται χαμένοι. Αν, λοιπόν, οι συγκεκριμένοι γονείς πέσουν σε εκπαιδευτικό που δεν είναι φίλος του φωτοτυπικού, λογικό είναι να προκύψουν προβλήματα.

Δεύτερον, υπάρχουν εκπαιδευτικοί που θεωρούν ότι οι γονείς είναι υπεύθυνοι για την επίδοση των μαθητών και εκπαιδευτικοί που θεωρούν τον εαυτό τους υπεύθυνο. Οι πρώτοι, περιέργως, πείθουν σχετικά εύκολα τους γονείς ότι πρέπει να λύνουν οι μαθητές πληθώρα ασκήσεων στο σπίτι για να μάθουν. Οι δεύτεροι αδυνατούν να πείσουν τους γονείς ότι για να μάθει ο μαθητής πρέπει να κοπιάσει ο εκπαιδευτικός στην τάξη και όχι ο γονιός στο σπίτι. Αυτή η διαφωνία μεταξύ των εκπαιδευτικών φυσικό είναι να μπερδεύει τους γονείς και αυτοί με τη σειρά τους να επιστρέφουν τη σύγχυσή τους σε μας.

Τρίτος λόγος είναι η διαδεδομένη αντίληψη ότι όσο περισσότερο δουλεύεις τόσο περισσότερο μαθαίνεις. Υπάρχει μια δόση αλήθειας στη συγκεκριμένη άποψη· αλλά υπάρχουν κι όρια! Υπάρχουν παιδιά Δημοτικού που δουλεύουν μέχρι τα μεσάνυχτα! Και οι ασκήσεις θα πρέπει να δομηθούν με τέτοιο τρόπο, ώστε να ζητούν από τον μαθητή το κάτι παραπάνω και να μην είναι μια ανούσια και βαρετή επανάληψη ήδη γνωστών πραγμάτων. Και φυσικά οι αντοχές στη σκληρή δουλειά εξαρτώνται και από τα ενδιαφέροντα και τα γούστα του κάθε μαθητή.

Η δική μου θέση είναι η εξής: η αποτελεσματικότητα των κατ' οίκον εργασιών εξαρτάται από το πόσο καλός είναι ο εκπαιδευτικός, τους εκπαιδευτικούς στόχους, τις εκπαιδευτικές ανάγκες του μαθητή. Για να ξεκινήσω από το τελευταίο αυτονόητο είναι πως αδύναμοι μαθητές είναι δυνατόν να βοηθηθούν από εξατομικευμένες εργασίες υπό την επίβλεψη των γονιών τους. Προφανώς, υπάρχουν κάποια πράγματα που πρέπει να γίνουν στο σπίτι: ανάγνωση, αντιγραφή, εκμάθηση προπαίδειας κ.ά. Και προφανώς ο καλός εκπαιδευτικός θα βάζει καλύτερες εργασίες. Δεν είμαι υπέρ της άποψης να τις αποκλείσουμε εντελώς. Έχω δει θετικά αποτελέσματα. Δεν είμαι πάντως και του άλλου άκρου, να διδάσκει ο γονιός το παιδί του και ο εκπαιδευτικός να αξιολογεί και τους δυο!

Όσον αφορά τις αναφορές για την κριτική και δημιουργική σκέψη στην υπουργική εγκύκλιο, προτιμώ να τις καλλιεργώ στην τάξη. Μου φαίνεται καλύτερο απλούστερες δουλειές, που μπορούν να τις χειριστούν οι γονείς, και οι οποίες είναι και συνήθως βαρετές, να πραγματοποιούνται στο σπίτι. Δηλαδή τα βαρετά τα φορτώνω στους γονείς και τα καλά τα κρατάω για μένα. Καλά δεν κάνω;

Σχόλια